Sanskrit Sloka text in Devanagari, Gujarati, Kannada, Telugu , and English

||om tat sat||

సున్దరకాండ.
అథ పంచాశస్సర్గః||

తముద్వీక్ష్య మహాబాహుః పింగాక్షం పురతః స్థితమ్|
కోపేన మహతాssవిష్టో రావణో లోకరావణః||1||
శంకాహృతాత్మా దధ్యౌ స కపీంద్రం తేజసా వృతమ్|

స|| మహాబాహుః లోకరావణః సః రావణః పురతః స్థితం మహాబాహుం పింగాక్షం మహతా కోపేన ఆవిష్టః స తేజసా వృతం కపీంద్రం ఉద్దీక్ష్య సంకాహృతాత్మా దధ్యౌ||

Mighty armed Ravana who torments the whole world, looking at the tawny eyed one surrounded with brilliance, overpowered with great anger thought over with doubts in his heart.

కిమ్ ఏష భగవాన్ నందీ భవేత్ సాక్షాత్ ఇహాగతః||2||
యేనశప్తోఽస్మి కైలాసే మయా సంచాలితా పురా|
సోఽయం వానరమూర్తిః స్యాత్ కింసిద్బాణోఽపివాఽసురః||3||

స|| ఏషః పురా మయా కైలాసే సంచాలితే యేన శప్తః అస్మి భగవాన్ సాక్షాత్ ఇహ ఆగతః నందీ భవేత్ కిం? | సః అయం వానరమూర్తిః మహాసురః బాణః స్యాత్ కింస్విత్ ||

'Earlier when the Kailasa was shaken by me by whom I was cursed, could he be that lord Nandi who personally came here? Could he the great Asura Bana in Vanara form?

స రాజా రోషతామ్రాక్షః ప్రహస్తం మంత్రిసత్తమమ్|
కాలయుక్త మివా చేదం వచో విపుల మర్థవత్ ||4||

స|| సః రాజా రోషతామ్రాక్షః మంత్రిసత్తమం ప్రహస్తం కాలయుక్తం అర్థవిత్ అవిపులమ్ ఇదం వచః వచః||

That king with eyes red with anger, asked the best of ministers Prahasta with brief profound and timely words.

దురాత్మా పృచ్ఛ్యతామేష కుతః కిం వాఽస్య కారణమ్|
వనభంగే చ కోఽస్యార్థో రాక్షసీనాం చ తర్జనే||5||
మత్పురీ మప్రధృష్యాం వాఽఽగమనే కిం ప్రయోజనమ్|
అయోధనే వా కిం కార్యం పృచ్ఛ్యతా మేష దుర్మతిః||6||

స|| ఏష దురాత్మా పృచ్ఛతాం కుతః అత్ర |కిం కారణం వనభంగే చ రాక్షసీనాం తర్జనే చ | అస్య అర్థః కః|ఏషః దుర్మతిః పృచ్ఛతామ్ అప్రధృష్యాం మత్పురీం ఆగమనే కిం ప్రయోజనమ్| అయోధనే వా కిం కార్యం|

'Ask this wicked one where did he come from. For what reason the grove was destroyed and Rakshasis threatened? What is the meaning of this? Ask this wicked one what is the use of his coming here to my city which is difficult to access? Why did he wage war?'

రావణస్య వచశ్రుత్వా ప్రహస్తో వాక్యమబ్రవీత్ |
సమాశ్వసిహి భద్రం తే న భీః కర్యా త్వయాకపే||7||
యది తావత్ త్వం ఇంద్రేణ ప్రేషితో రావణాలయమ్|
తత్ త్వమాఖ్యాహి మాభూత్తే భయం వానర మోక్ష్యసే||8||

స|| రావణస్య వచః శ్రుత్వా ప్రహస్తః వాక్యం అబ్రవీత్ | హే కపే భద్రం తే |త్వయా భీః న కార్యా |సమాశ్వసిహి||వానర త్వం ఇంద్రేణ రావణాలయం ప్రేషితః యది తావత్ తత్ త్వం ఆఖ్యాహి | భయం మాభూత్ | మోక్ష్యసే|

Hearing those words of Ravana Prahasta spoke these words." Oh Monkey feel safe. You need not be afraid. Be relaxed. Oh Vanara if you were sent by Indra to this place of Ravana that you tell us. Do not be afraid. You will be released".

యది వైశ్రవణస్య త్వం యమస్య వరుణస్య చ|
చార రూప మిదం కృత్వా ప్రవిష్టో నః పురీమిమామ్||9||
విష్ణునా ప్రేషితోపి వా దూతో విజయకాంక్షిణా|

స|| ఇదం చారరూపమ్ కృత్వా నః ఇమాం పురీం ప్రవిష్టః త్వం వైశ్రవణస్య యమస్య వరుణస్య చ విజయకాంక్షిణా విష్ణునా దూతః ప్రేషితః వా అపి||

" You entered this city in this spies form. Were you sent by Vaisravana or Yama or Varuna. Or Vishnu desirous of victory sent you as a messenger".

న హి తే వానరం తేజో రూపమాత్రం తు వానరమ్||10||
తత్త్వతః కథయస్వాద్యతతో వానర మోక్ష్యసే|
అనృతం వదతశ్చాపి దుర్లభం తవ జీవితమ్||11||
అథవా యన్నిమిత్తం తే ప్రవేశో రావణాలయే|

స||వానరః తే రూపమాత్రం తు | తేజః వానరః న హి | అద్య తత్త్వతః కథయస్వ | తతః మోక్ష్యసే||తవ అనృతం వదతః జీవితం దుర్లభం| అథవా రావణాలయే తే ప్రవేశః యన్నిమిత్తః||

"You are Vanara by form only. By brilliance you are not Vanara. Today tell the truth. Then you will be released. If you tell untruth it will be difficult to live. For what reason did you enter the palace of Ravana".

ఏవముక్తో హరిశ్రేష్ఠః తదా రక్షోగణేశ్వరమ్||12||
అబ్రవీన్నాస్మి శక్రస్య యమస్య వరుణస్య వా|
ధనదేన న మేశఖ్యం విష్ణునా నాస్మి చోదితః||13||
జాతిరేవ మమ త్వేషా వానరోఽహ మిహాగతః|

స|| ఏవం ఉక్తః హరిశ్రేష్ఠః తదా రక్షోగణేశ్వరం అబ్రవీత్ | శక్రస్య యమస్య వరుణస్య న అస్మి | మే ధనదేన సఖ్యం న| విష్ణునా చోదితః న | ఏషా మమ జాతిరేవ | అహం వానరః ఇహ ఆగతః||

Thus questioned, the best of Vanaras spoke to Ravana." I am not from Sakra or Yama or Varuna. I am not friend of Kubera. I was not sent by Vishnu. I am a Vanara who came here".

దర్శనే రాక్షసేంద్రస్య దుర్లభే తదిదం మయా||14||
వనం రాక్షస రాజస్య దర్శనార్థే వినాశితం|
తతస్తే రాక్షసాః ప్రాప్తా బలినో యుద్ధకాంక్షిణః||15||
రక్షణార్థం తు దేహస్య ప్రతియుద్ధామయారణే|
అస్త్రపాశై ర్నశక్యోsహం బద్ధుం దేవాసురైరపి||16||
పితామహా దేవ వరో మమాప్యేష్యోఽభ్యుపాగతః|

స|| రాక్షసేంద్రస్య దర్శనే దుర్లభే మయా తత్ ఇదం వనం రాక్షసరాజస్య దర్శనార్థే వినాశితం ||తతః బలినః తే రాక్షసాః యుద్ధకాంక్షిణః ప్రాప్తాః దేహస్య రక్షనార్థం తు మయా రణే ప్రతియుద్ధాః||అహం దేవాసురైరపి అస్త్రపాశైః బద్ధం న శక్యః | ఏషః వరః పితామహాదేవ అభ్యుపాగతః||

" It is difficult to get to the presence of the king of Rakshasas. So, I have destroyed the grove to see the king. Then the powerful Rakshasas desirous of war came. To protect my body I fought back. I cannot be captured by Devas or Asuras, by any weapons or ropes. This is a boon I have from the grandsire Brahma".

రాజానం ద్రష్టుకామేన మయాస్త్ర మనువర్తితమ్||17||
విముక్తో హ్యహ మస్త్రేణ రాక్షసైస్త్వభిపీడితః|
కేనచిద్రాజకార్యేణ సంప్రాప్తోఽస్మి తవాన్తికమ్||18||

స|| రాజానం ద్రష్టుకామేన మయా అస్త్రం అనువర్తితం | రాక్షసైః అభిపీడితః తు అహం అస్త్రేణ విముక్తో హి | కేనాచిత్ రాజకార్యేణ తవ అన్తికం సంప్రాప్తః అస్మి||

"To see the king I have obeyed the Astra. Bound by the Rakshasas I was freed by the Astra. For some work related to the king I have come to your presence".

దూతోహమితి విజ్ఞేయో రాఘవ స్యామితౌ జసః|
శ్రూయతాం చాపి వచనం మమ పథ్య మిదం ప్రభో||19||

స|| అహం అమిత తేజసః రాఘవస్య దూతః ఇతి విజ్ఞేయః |ప్రభో ఇదం మమ పథ్యం వచనం శ్రూయతాం చాపి||

"Know this that I am the messenger of the highly powerful Raghava. Oh King, please hear these good words from me".

ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే ఆదికావ్యే వాల్మీకీయే
చతుర్వింశత్ సహస్రికాయాం సంహితాయామ్
శ్రీమత్సున్దరకాండే పంచాశస్సర్గః ||

Thus ends the Sarga fifty of Sundarakanda in Ramayana the first poem composed in Sanskrit by the first poet sage Valmiki.

||ōm tat sat||